ttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttt
Market rafında gördüğümüz her ambalaj ister karton, ister plastik, ister alüminyum olsun renkli, dikkat çekici baskılarla doludur. Ama o renkli baskılar, aslında kimyasal mürekkeplerle yapılır.
Peki bu mürekkeplerin içinde ne var? Ve en önemlisi: Gıdayla temas eden ambalajlarda sağlık açısından risk oluştururlar mı?
Bilim bu konuda oldukça net: Bazı mürekkep türleri doğru kullanılmadığında zararlı olabilir. Ama aynı zamanda tamamen güvenli baskı sistemleri de mevcuttur.
Ambalaj mürekkebi, ambalaj üzerine renk, logo, yazı ve görsel baskı yapmak için kullanılan özel formülasyondaki renklendirici sıvılardır.
Kullanım alanları:
Gıda kutuları (pizza, çikolata, süt, un, bisküvi, kahve)
Plastik kaplar ve folyo ambalajlar
Şampuan, temizlik ürünü şişeleri
Etiketler, barkodlar, tarih baskıları
Ambalaj baskı mürekkepleri genellikle dört temel bileşenden oluşur:
Pigmentler: Rengi verir (örneğin kırmızı, mavi, sarı).
Bağlayıcılar: Mürekkebin yüzeye tutunmasını sağlar.
Çözücüler: Uygulama sırasında akışkanlık sağlar.
Katkı maddeleri: Kuruma süresi, parlaklık veya dayanıklılık için eklenir.
Ancak bazı eski nesil mürekkepler, ağır metal bazlı pigmentler (kurşun, kadmiyum vb.) ve organik solventler içerdiği için sağlık açısından risk taşımıştır.
Ambalaj mürekkebi genellikle ambalajın dış yüzeyine uygulanır. Yani doğrudan gıdayla temas etmez. Ama bazen, baskı sonrası mürekkep bileşenleri ambalaj tabakalarından geçip gıdaya geçebilir.
Bu duruma migrasyon (kimyasal geçiş) denir.
Riskli durumlar:
İnce film ambalajlarda yetersiz bariyer tabakası varsa,
Mürekkep doğrudan gıda yüzeyine yakın basılmışsa,
Uygun kuruma süresi beklenmemişse.
💬 Örnek: Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA), özellikle mineral yağ bazlı mürekkeplerin bazı bileşenlerinin kuru gıdalara geçebildiğini göstermiştir.
“Food Grade Ink” veya “Gıda ile temasa uygun mürekkep”, Avrupa Birliği’nin 1935/2004 ve 2023/2006 yönetmeliklerine göre üretilen özel baskı mürekkepleridir.
Bu mürekkepler:
Ağır metal, BPA, ftalat içermez.
Migrasyon testlerinden geçirilir.
Yalnızca dış yüzey baskılarında kullanılabilir.
Su veya bitkisel bazlı çözücülerle üretilir.
1️⃣ Su Bazlı Mürekkepler:
En çevre dostu ve güvenli türdür.
Kokusuzdur, gıdayla dolaylı temasta güvenlidir.
Karton, kağıt ve kraft yüzeylerde idealdir.
2️⃣ UV Kürlenebilir Mürekkepler:
Işıkla anında kurur, solvent yaymaz.
Ancak uygun cihaz ayarı yapılmazsa yüzeyde artık bileşen kalabilir.
3️⃣ Solvent Bazlı Mürekkepler:
Plastik ve metal yüzeylerde yüksek tutunma sağlar.
Fakat çevreye VOC (uçucu organik bileşik) yayabilir.
Gıda ambalajlarında doğrudan temas için önerilmez.
💡 Tüketici farkı: Gıda ambalajlarında genellikle su bazlı veya UV mürekkepler tercih edilir.
Bunlar genellikle uygunsuz baskı veya yetersiz kuruma belirtisidir. Bu durumda ambalaj yüzeyinde kalan çözücü artıkları zamanla buharlaşabilir.
💬 Ne yapılmalı:
Ambalajda keskin kimyasal koku varsa gıda teması riskli olabilir.
Rengi akan veya lekelenen baskılar gıdayla temasta kullanılmamalıdır.
EFSA (Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi): Mürekkep bileşenleri doğrudan gıda temasına geçmemeli, geçerse sınır değerler aşılmamalı.
German BfR Kılavuzu: Ambalaj mürekkeplerinde kullanılacak her bileşen onaylı madde listesinde yer almalı.
FDA (ABD): Gıda ambalajı baskıları sadece test edilmiş bileşenlerle yapılabilir.
🔹 Gıda ambalajında “Food Contact Safe” veya “Gıda ile temasa uygundur” ibaresini arayın.
🔹 Çok keskin kokulu baskılardan kaçının.
🔹 Boyası akan veya matlaşan baskılı ürünleri gıdayla temas ettirmeyin.
🔹 Kraft veya su bazlı baskılı ambalajlar daha güvenlidir.
🔹 Gıdayı doğrudan baskılı yüzeye temas ettirmemeye özen gösterin.
Internet Explorer tarayıcısının 9.0 ve daha eski sürümlerini desteklememekteyiz. Web sitemizi doğru görüntüleyebilmek için tarayıcınızı güncelleyebilirsiniz, güncelleyemiyorsanız başka bir tarayıcıyı ücretsiz yükleyebilirsiniz.